Srebrenitsa katliamı nedir?

Bosna-Hersek'in doğusunda bulunan Sırp Cumhuriyeti'nin içinde yer alan Srebrenitsa, Bosna-Hersekle Sırbistan'ın sınırında bulunan bir kente verilen isimdir.  Bosna Savaşı esnasında Sırplar tarafınca birçok Boşnak katliam edildiği için, “Srebrenitsa Katliamı” adını Srebrenitsa adındaki bu yerden almıştır.

 

Srebrenitsa Katliamı (Srebrenitsa soykırımı) Nedir?

Bir diğer ismi Srebrenitsa soykırımı olan Srebrenitsa katliamı, 1991 ile 1995 seneleri arasında meydana gelen Yugoslavya iç savaşı’nda Sırp ordusu tarafından Srebrenitsa’da Krivaya 1995 harekatında 1995 senesinin temmuz ayında verilere göre en az 8.372 Bosnalı’nın Sırp komutan Ratko Mladiç komutasındaki Bosna Sırp ordusu tarafınca katledilmesine verilen bir isimdir. Günümüze dahi ulaşan belgelerde bir çok kadın ve çocukta bu katliamda acımasızca katledilmiştir. Bu katliama sırp ordusunun yanı sıra akrepler ismi ile tanınan sırbıstan özel güvenlik güçleride katılmıştır. Srebrenitsa Birleşmiş milletler tarafınca güvenli bölge ilan edilmesine rağmen, 400 silahlı Hollanda gücü bile bu katliamın varlığını engelleyememiştir. Bu katliam, Avrupada gerçekleşmiş olan II.dünya savaşından sonra meydana gelmiş en büyük toplu insan katliamı olması bakımından ve yine aynı zamanda Avrupa’da hukuksal olarak belgelenmiş ilk katliam olması bakımından da son derecede önem taşımaktadır.

 

Savaşın öncesinde 24.000 civarı nüfusa sahip olan Srebrenitsa, sonra gelen göçlerle birlikte 60.000 civarına yükselmiştir. Bu süreç sonrasında açlıkların artması, göçlerin ve hastalıkların çoğalması ile Srebrenitsa bir toplama kampına dönüşmüştür. Srebrenitsa bulunan Bosnalı Müslümanlarda bulunan silahlar Birleşmiş Milletler Barış Gücü tarafınca güvenlik ve koruma sebebi ile toplatılmıştır. Sırpların sürekli Ratko Mladiç komutasındaki ordu ile Bosnalı Müslümaları sıkıştırması üzerine Bosnalı Müslümanlar silah talebinde bulunmuş olsa da bu başvuru kabul görmemiş, Birleşil Milletler sadece f16’lar ile kent üzerinde uçuş yapmakla yetinmiştir.

 

Gecenin bir vakti Hollandalı askerler gelen emirle kenti bırakmıştır. Şehrin güvenliğinden sorumlu olan Thom Karremans adındaki Hollandalı komutan 25 bin mülteci ve şehrin tamamını  sırplara teslim edip şehri terketmiştir. Sırp generalin Hollandalı komutana şehri boşalttığı için hediye verdiği video görüntüsü de daha sonraları ortaya çıkmıştır. Yaklaşık bir hafta süren Srebrenitsa katliamı insanlık tarihine yapılmış koca bir leke olarak tarihe geçmiştir.

 

Hollanda mahkemesi katliamın üzerinden 15 sene sonrasında yani 27 haziran 2017 tarihinde mahkemede Hollanda askerlerinin Srebrenitsa katliamı süresince yasa dışı hareket ettiklerini, kısmen Hollanda’nın hatalı hareket ettiğine kanaat getirerek Hollanda askerinin kısmen suçlu olduğu kararını vermiştir. Mahkeme %30 olarak Srebrenitsa katliamında Hollanda hükümetini suçlu bulmuştur. Her ne kadar sırbıstan sorumlu tutulmasa da Lahey Adalet Divanı da 1 hafta süren katliamı soykırım olarak kabul edilmesine karar vermiştir.