Türk Edebiyatına Katkı Sağlayan 15 Kadın Şair Kimdir?

Hep mi erkekler aşık? Hep mi erkekler şair? Haydi gelin birlikte bu tezi çürütelim :) Bu makalede Türk edebiyatına büyük katkılar sağlayan 15 kadın şair kimdir, haklarında bilgi edinelim:

1.       Nigar Hanım

1856 yılında İstanbul’da doğan şair Nigar Hanım, osmanlı tarihindeki ilk kadın şairlerden biridir. Macar asıllı mülteci Osman Paşa’nın kızı olan Nigar Hanım, Fransızca, Arapça, Farsça ve Türkçe eğitimi almıştır. Özellikle Fransızca konusunda oldukça başarılı bir eğitim alan şair Nigar Hanım, kibarlığı ile tanınan bir kadındı. Daha çocukken şiirler yazan Şair Nigar Hanım, edebiyat toplantıları düzenlerdi. Bu toplantıda şiirler okunur, edebiyat konuşulur ve müzik icra edilirdi. Nigar hanım kendi döneminde en fazla dil bilen kadın şair olarak dikkatleri üzerine toplamıştır. Yazdığı günlüklerden anlaşıldığı üzere Ermenice, İtalyanca, Almanya, Rumca da bilmektedir.

2.      Leyla Saz

1850 yılında İstanbul’da doğan Leyla Saz, osmanlı tarihinin son dönem kadın şairi olmanın yanı sıra Cumhuriyetin ilk senelerini de yaşamış şair olarak karşımıza çıkmaktadır. Eserlerinde bu geçişi ele alan Leyla Saz, özellikle osmanlıdaki haremi ve kadınları işleyerek ilgi çekmeyi başarmıştır. Bu eserlerini farklı dillere çeviren Leyla Saz, özellikle “yaslı gittim şen geldim” marşında bestecisi olarak tanınmaktadır. Hekim İsmail Paşanın kızı olan Leyla Saz harem hayatını yakından takip etme fırsatı bulmuştur.

xxxHacı Tahsine Hanım'a ait resim yokxxx

3.      Hacı Tahsine Hanım

Hacı tahsine hanım hakkında çok fazla bilgi bulunmamaktadır. Ne doğumu ne de ölümü hakkında pek bilgi olmayan hacı tahsine hanım “Erler demine destur alalım, Pervaneye bak ibret alalım, Aşkın ateşine gel bir yanalım, Pervaneye bak ibret alalım” dizeleri ile bilinen bir bestekar ve şairdir.

4.      Zeynep Hatun

Amasya Doğumlu olan zeynep hanım, 15.yy divan şairi olarak bilinmektedir. Divanı günümüze ulaşmamış olsa da Fatih Sultan Mehmet hakkında yazdığı Türkçe ve Farsça eserlerleri topladığı divanla saraydan taktir toplamıştır. Zeynep Hanım evlendikten sonra kocasının şiir yazmasını istememesi üzerine şiir yazmayı bırakmıştır.

5.      Mihri Hatun

1460 senesinde Amasya’da doğan Mihri Hatun Türk edebiyatında oldukça bahsedilen kara saçlı, uzun boyu, uzun kahkülleri olan güzel kadınlara benzetiliyordu. Döneminde yalnızca erkeklerin yaptığı musahiplik görevine resmi olarak atanan ve şehzade Ahmet sarayında oldukça sevilen Mihri Hatun, yaşadığı ilişkileri ve tensel duyguları da şiirlere apaçık yansıtması ile bilinmektedir. Aynı zamanda divan edebiyatında ilk kadın şair olarak bilinmektedir.

6.      Makbule Leman

1865 senesinde İstanbul Beşiktaş’da doğan Makbule Leman, yenileşme döneminin en iyi şairlerinden biri olarak bilinmektedir. Saray hayatına yakın olan Makbule Leman, II. Abdulhamit tarafınca Şefkat Nişanı ile ödüllendirilmiştir. Son 14 sene tedavisi mümkün olmayan hastalıkla mücadele halinde geçiren Makbule Leman, vefatından sonra Eyüpte bulunan Siyavuş Paşa Türbesine nakledilmiştir.

7.      İhsan Raif

“Kimseye etmem şikâyet, ağlarım ben halime, Titrerim mücrim gibi, baktıkça istikbalime” sözlerinden tanıdığımız İhsan Raif, Osmanlı zamanında elit bir ailede dünyaya gelmiştir. Nişantaşı’nda Rumeli Caddesi’nde bulunan Taşkonak'ta günlerini geçiren İhsan Raif, özel hocalardan ders almıştır. Bir gün kardeşi ile oyun oynarken içeriye Reji Memuru Mehmet Ali Bey girmiştir. Bu ona konaktaki arap bacılarının kıskançlıktan dolayı bir komplosudur. Hiçbir temas olmamasına rağmen babası onu Mehmet Ali Bey ile hiç istememesine rağmen evlendirir. 27 yaşında 3 çocuğu varken kocasından boşanır. İkinci evliliğinde kocası elini zorla öptürmek isteyince boşanır ve 3. evliliği Şahabettin Süleyman ile yapar. Eşi ani vefat edince 4. Evliliği yapmak durumunda kalır. Fransız bell ile evlenmesi hoş karşılanmaz. Milli mücadelede önemli rol oynayan İhsan Raif, Ruşen eşref, yahya kemal ve ahmet haşim gibi yazarlarda da dosttur.

8.      Yaşar Nezihe

Silivrikapı'da 1881 yılında doğan Yaşar Nezihe’nin babası sarhoşluğu ile tanınan Kadri efendidir. Babasına öfkesini şiirlerine yansıtan Yaşar Nezihe, babası okumasına izin vermediği için sadece okumayı öğrenecek kadar okula gidebilmiştir. Özgür ve isyankar karakteri yüzünden evden kovulmuş mutsuz üç evlilik geçirmiştir. 2 oğlunu açlıktan kaybeden yaşar nezihe'yi hayata bağlayan tek oğlu vedat'tır. Okuma yazma bilmeyenlerin mektuplarını yazarak ve dikiş yaparak para kazanan yaşar nezihe şiirlerinde oğullarının vefatından oldukça söz etmiştir. Aynı zamanda ilk işçi ve ilk sosyalist şair olarak bilinen yaşar nezihe toplumcu bir şair olarak karşımıza çıkmaktadır.

9.      Şükufe Nihal

Güzel olduğu düşünülmese de bakımlı ve naif bir kişilik olarak bilinen şükufe nihale herkes aşık olurdu. 1896 senesinde dünyaya gelen Şükufe Nihal’e bir çok ünlü erkek de hayranlık beslemiştir. Bunlar Ahmet Kutsi Tecer, Faruk Nafiz Çamlıbel, Nazım Hikmet ve Cenap Şahabettin'in kardeşi Osman Fahridir. Osman Fahri Şükufe Nihale karşı olan aşkına karşılık bulamayınca intihar etmiştir. Bu durum Şükufe Nihali oldukça derinden etkilemiştir ve “Gelsen de boş gönlüme bir hayat gibi dolsan, Sen uyansan, ben yatsam biraz senin yerine” dizelerini kaleme almıştır. Başından 2 mutsuz evlilik geçen Şükufe Nihal’in, araba kazası geçirdikten sonra sol  bacağında kısalık olmuştur.

10.   Halide Nusret Zorlutuna

1901 yılında Osmanlı’da birçok sıkıntılar vardı. İlk şiirini 1917 senesinde yazan Halide Nusret Zorlutuna şiir yanında romanda yazmıştır. 1975’de BM tarafınca kadın" yazarların anası" anlamına gelen "Ümmü’l-Muharrirat" ünvanını almıştır. Lirik ve milli duygularla şiirler yazmıştır. Uzun zaman öğretmenlik yapan şair, TDK’nın kurucu üyelerinden birisidir.

11.    Gülten Akın

1933 senesinde dünyaya gelen “Ah kimselerin vakti yok,Durup ince şeyleri anlamaya” sözleri ile tanınan Gülten akın “ince şeylerin annesi” olarak bilinmektedir. Şiirlerinde daha çok çocuk, kadın, doğayı, hayatı kısaca toplumu ve toplumsal olayları konu edinmiş bir şairdir. Yaşar Cankoçak ile mutlu bir evliliği olan Gülten Akın, 4 kızı ve 1 erkek çocuğu olmuştur. 1970-1980 arasında oldukça sancılı dönemlerde Gülten Akının oğlu da 8 sene cezaevinde kalmış ve şiirlerinde bunu konu edinmiştir.Oğlunun istememesi üzerine şiirden uzaklaşmıştır.

12.   Türkan İldeniz

1938 senesinde Düzce’de doğan Türkan İldeniz, yine aynı şehirde ilköğretini tamamlamıştır. Lise öğrenimini İstanbul Kandilli Kız Lisesinde okuyan Türkan İdeniz, İstanbul hukuk fakültesi öğrencisi iken evlenip hamile kalması dolayısı ile eğitimi yarıda bırakmıştır. Memuriyette devam eden ve emekli olan Türkan ildeniz başkaldıran bir kadın olması ile ve şiirlerinde bulunan romantik imgeler sayesinde tanınmaktadır.

12.Lale Müldür

1956’da dünyaya gelen Lale Müldür, Robert Kolejinde lise öğrenimini bitirmiş ve burslu olarak Floransa’ya gitmiştir. ODTÜ’ye girip Ekonomi ve Elektrik okumaya devam eden Lale Müldür, 1977 senesinde Manchester Üniversitesinde Ekonomi okumuştur. Ressam Patrick Jacquart ile evlenen Bürüksel'e giden Lale Müldür'ün, içinde bulunduğu sosyal çevre eserlerinden daha çok konuşulmuştur. Şiirlerini Fransızca ve İngilizce’ye çevirmiştir.

13.   Nilgün Marmara

1958 senesinde doğan Nilgün Marmara Boğaziçi İngiliz Dili ve Edebiyat bölümünde okumuştur. Okurken tezi olan Sylvia Plath’tan oldukça etkilenmiştir. Sylvia Plath 30 yaşına geldiğinde Londra’da, Nilgün marmara ise 29 yaşında İstanbul’da pencereden atlayarak intihar etmiştir. Bir dönem Ece Ayhan’la aşk yaşayan Nilgün Marmara, adına but partisi dedikleri partiyi evinde düzenleyip fırında tavuk budu pişirir ve arkadaşı olzn Küçük İskender, Ece Ayhan, Tomris Uyar, Edip Cansever, İlhan Berk, cezmi ersoy gibi edebiyatçıları evine davet etmektedir.

14.   Didem Madak

1970 senesinde İzmir’de dünyaya gelen Didem Madak, son zamanlarda  oldukça büyük bir okur kitlesine sahiptir. Küçük yaşta annesini kaybeden Didem Madak, 18 yaşında evden kaçmıştır. Daha sonra boşanıp çeşitli işlerde çalışan Didem Madak, yaşadığı zorlu süreçlerde şiir yazarak üstesinden gelmeye çalışmıştır. 41 yaşında kanserden vefat eden Didem Madak, edirnekapı'da defnedilmiştir.

15.   Birhan Keskin

1963 yılında Kırklareli'nde doğan Birhan Keskin, İstanbul Üniversite’sinde Sosyoloji okumuştur. 1984 senesinde ilk şiirini yaşayan Birhan Keskin Göçebe dergisini arkadaşları ile birlikte çıkarmaya başlamıştır. Yine farklı yayın kuruluşlarında editör olarak çalışan Birhan Keskin, şiirlerinin yanı sıra öykülerde yazmıştır.