Okuma Yazmaya Hazırlık Etkinliği: GERİ DÖNÜŞÜM YOLCULUĞU

ETKİNLİK ADI : GERİ DÖNÜŞÜM YOLCULUĞU

ETKİNLİK TÜRÜ: DİL ETKİNLİĞİ

YAŞ GRUBU : 48-66 AY

KAZANIM VE GÖSTERGELER

BİLİŞSSEL GELİŞİM

Kazanım 1. Nesne/durum/olaya dikkatini verir. (Göstergeleri: Dikkat edilmesi gereken nesne/durum olaya odaklanır.)

Kazanım 2. Nesne/durum/olayla ilgili tahminde bulunur. (Göstergeleri: Nesne/durum/olayla ilgili tahminini söyler. Gerçek durumu inceler. Tahmini ile gerçek durumu karşılaştırır.)

Kazanım 3. Algıladıklarını hatırlar. (Göstergeleri: Nesne/durum/olayı bir süre sonra yeniden söyler.)

Kazanım 13. Günlük yaşamda kullanılan sembolleri tanır. (Göstergeleri: Verilen açıklamaya uygun sembolü gösterir. Gösterilen sembolün anlamını söyler.)

DİL GELİŞİMİ

Kazanım 12.Yazı farkındalığı gösterir. (Göstergeleri: Yazılı materyallerde noktalama işaretlerini gösterir. Yazının yönünü gösterir.)

SOSYAL –DUYGUSAL GELİŞİM

Kazanım 7. Bir işi veya görevi başarmak için kendini güdüler. (Göstergeleri: Başladığı işi zamanında bitirmek için çaba gösterir.)

ÖĞRENME SÜRECİ

Öğretmen çocuklara bir çöp kovası gösterir (Şekil 1) ve çocuklardan çöp kovasını dikkatle incelemelerini ister.

Şekil 1_Çöp kovası

Çocuklara çöp kovasının neden bu kadar üzgün olduğu sorar ve çocukların düşüncelerini dinler. Öğretmen çocuklara insanların zaman zaman bu çöp kovasını görmezden geldiğini, çöpleri yerlere attıklarını ve çöp kutusunun da bu duruma çok üzüldüğünü ifade eder. Çöp kovasını en çok üzen durumun ise insanların, içine çöp değil de atıkları atmaları olduğu belirtilir. Öğretmen çocuklara “Atıklar neler olabilir?” şeklinde sorular sorar.

Çocuklardan gelen cevaplar değerlendirilir ve daha sonra yeterli bilgi sahibi olmak adına Çevko Vakfı’ nın “Ambalaj atıkları çöp değildir.” konulu filmi açarak çocuklardan dikkatle izlemelerini ister. (https://www.youtube.com/watch?v=ipBh4t4bWak)

Öğretmen filmden sonra çocuklara: “ Neler geri dönüştürülebilir? , Cam bir atık mıdır, çöp müdür? , Kağıt ve karton neden yapılır? , Plastikler ve metalleri çöpe mi atmalıyız?” şeklinde sorular sorar. Alınan cevaplar değerlendirilir. Konu hakkında sohbet edilir. Daha sonra öğretmen fon kartonundan hazırlamış olduğu geri dönüşüm sembolünü (Şekil 2) gösterir ve bu sembolün anlamını bilip bilmediklerini , daha önce bir yerde görüp görmediklerini ya da nerede gördüklerini sorar. Çocukların fikirleri alındıktan sonra geri dönüşüm sembolünü açıklar ve detaylı şekilde anlatır.

Şekil 2 _ Geri dönüşüm sembolü (Fon kartonundan)

Üzerinde bu sembolün olduğu ambalajların çöp olmadığını, bunların geri dönüşüm için fabrikalara gönderilerek yeniden kullanılabilecek şekilde dönüştürülen atıklar oldu öğretmen tarafından anlatılır. Çocuklara farklı türlerdeki boş ambalajlar gösterilir ve üzerindeki geri dönüşüm işaretini bulmaları ve ambalajları incelemeleri istenir. (Plastik şişe, meyve suyu ve süt kutuları , cam şişeler, piller, kağıttan yapılan ürünler vb ) Ardından bu atıkların hepsinin aynı geri dönüşüm kutusuna atılmayacağını her birinin farklı kutuları olduğunu anlatır ve hangi kutuya hangi atıkların atılacağını detaylı şekilde çocuklara anlatır. Öğretmen çocuklara daha net sınıflandırma yapabilmeleri için bir etkinlik verir ve çocuklara geri dönüştürülecek atıkları ilgili geri dönüşüm kutularıyla eşleştirmelerini ister. (Şekil 3 ) (Bu etkinlik çocuklara renkli olarak verilecektir.)

Şekil 3 _Geri dönüşüm eşleştirme etkinliği

Bu etkinlikten sonra öğretmen çocuklara bir hikaye kitabı gösterir. Kitabın kapağını incelemelerini ve hikayenin ne ile ilgili olabileceğini sorar.(Şekil 4)

Şekil 4_Kitap kapağı

Çocuklardan alınan cevaplar doğrultusunda çocuklara kitabın adını söyler. Hikayenin sayfalarını sırayla çevirir ve ilk sayfayı açarak çocuklara hikayenin başladığı yeri gösterir. Yazının yönünün soldan sağa doğru olduğunu belirtir. Hikaye içinde kullanılan bazı işaretlerin olduğunu ve bu işaretlere noktalama işaretleri dendiğini ifade etmiş. Soru işaretini, noktayı, virgülü çocuklara tanıtmış ve kitabın sayfalarından örneklerini göstermiş. Ardından çocuklara hikayeyi okuyacağını ve dikkatle dinlemelerini belirtmiş.

GERİ DÖNÜŞÜM VE İKRA

Güneşli bir yaz günüydü. İkra yolda yürürken bir ağlama sesi duydu. Etrafına dikkatlice baktı. Kimsecikler yoktu. Hemen yanında bir çöp kutusu vardı. O daaaa neeee? Ağlayan çöp kovasıydı. İkra çöp kovasının neden ağladığını öğrenmek istedi ve yavaşça çöp kovasının yanına yaklaştı.

“Merhaba benim adım İkra. Buradan geçerken senin ağladığını duydum . Çok üzgün görünüyorsun , belki neden ağladığını bana anlatmak istersin” dedi. Çöp kutusu da kendini tanıttı. Sabahtan beri yanından geçen bir sürü insan olduğunu ama neden ağladığını sadece İkra’ nın merak ettiğini söyledi . İkra merakla “Peki neden ağlıyorsun sevgili çöp kovası, bana anlatsana . “ dedi. Çöp kovası hemen İkra’ ya cevap verdi . “İnsanlar artık çöplerini bana atmıyor. Bende bu yüzden çok zayıfladım. Çevreyi düşüncesizce kirletiyorlar. Neden böyle yapıyorlar anlamıyorum. Temiz bir çevrede yaşamak istemiyorlar mı? “ dedi. İkra hemen çöp kutusuna cevap verdi. “Bizim evde annem hep çöpleri çöp kutusuna atıyor ama bazı insanlar bu konuda yeterince bilinçli değillermiş. Belki de onlar o yüzden böyle yapıyordur” dedi. Çöp kutusu hem ağlıyormuş hem de düşünmeye devam ediyormuş .

İkra onun bu haline üzülerek ona merak ettiği birkaç şeyi sormak istemiş. Çöp kutusu İkra’ nın ona destek olmak istediğini anlayarak sorularına seve seve cevap vereceğini belirtmiş. İkra başlamış sorular sormaya… ” Hani sana ve diğer çöplere atılan çöpler var ya, ben onlara ne oluyor çok merak ediyorum. Bana ne olduğunu anlatır mısın ?” demiş. Çöp kutusu da ağlamayı bırakarak büyük bir heyecanla: “ Her yerde çöpe atılacak bir şeyler çıkar. Okullar, evler, fabrikalar…Çöplerin çoğu çöp kutularına atılır. Bazen ise bu çöpler ırmaklara ya da denizlere de atılıyor” demiş. İkra merakla “Pekiiii , ırmaklar ve denizler kirlenmiyor mu?” diye sormuş. Çöp kutusu “Tabi ki kirlenir. Bu çöpler hastalıkları yayar, doğadaki hayvanların zehirlenmesine ya da yaralanmasına sebep olabilir. “ demiş. Anlatmaya devam etmiş. “Toplanan bu çöpler çöp kamyonlarına koyulur. Daha sonra çöpleri gömme alanlarına götürülür. Derinlere gömülür. Bu alan dolduktan sonra ise üzerine çim ekilir ama kısa bir süre sonra artık çöpleri gömecek yer kalmayacak.” demiş üzülerek. İkra ise “ Böyle olursa ne kadar kötü olur, o zaman ne yapacağız , başka bir çözüm yolu yok mu ?” diye sormuş. Çöp kutusu “Çöpler yakılır ya da geri dönüştürülür “ demiş. Yakılan çöpler ile yüzme havuzlarının ve evlenin ısınmasında kullanılacağını da İkra’ ya uzun uzun anlatmış . İkra geri dönüştürülen çöplerin durumunu sormuş daha sonra çöp kutusuna. Çöp kutusu, İkra’ nın öğrenme istediğini görünce daha da hevesli anlatmaya devam etmiş. “Geri dönüşümde ise çöpler özelliklerine göre ayrılıştırılır ve yeniden kullanmak için dönüştürülür.” demiş. İkra daha çok merak etmiş ve bu çöpler pis kokan ve pis kokmayan çöpler olarak mı ayrıştırılıyor?” diye sormuş. Çöp kutusu kocaman bir kahkaha atmış ve cevap vermiş. “Tabi ki hayır. Kağıt, cam , plastik, metal atıklar şeklinde ayrılırlar. Bunların çoğu geri dönüştürülüp kullanılır. “ demiş. İkra büyük bir şaşkınlık içinde bunları daha önce bilmediğini söylemiş. “Bunu yapmak zor olmaz mı?” diye sormuş çöp kutusuna. O da: “Tabi ki çok zor oluyor bu nedenle bu ayrıştırma işleminin evde yapılması gerekir. Bunlar atık olduğu için normal çöp kovalarına değil onlar için hazırlanan atık kutularına atılmalı. Böylece işler çok hızlı ve kolayca ilerler.” demiş. İkra durumu çok iyi anladığını belirtmiş. Çöp kutusuna bundan sonra insanların çöplerini yerlere değil çöp kutusuna atması için onları bilgilendireceğini ve atıkların geri dönüşüm kutularına atılması için çalışmalar yapacağını, öğrendiklerini ailesine, arkadaşlarına ve yerlere çöp atan insanlara anlatacağını söylemiş. Ayrıca konu ile ilgili öğretmenlerinden, ailesinden ve arkadaşlarından destek alacağını belirtmiş. Çöp kutusuna verdiği bilgiler için teşekkür ederek yanından ayrılmış.

Öğretmen hikaye bittikten sonra aşağıdaki soruları sorar.

· İkra’ nın duyduğu ağlama sesi kimden geliyormuş?

· Çöp kutusu neden ağlıyormuş?

· Geri dönüşüm yapılacak atıklar nelerdir?

· İkra öğrendiği bilgileri kimlere anlatacağını söylemiş?

Öğretmen sorulardan sonra çocuklara kitapta soru işareti, nokta ve virgül gibi noktalama işaretlerinin olduğu yerleri gönüllü olan çocuklardan göstermelerini istemiş.

Öğretmen çocuklara geri dönüşümle ilgili çalışma yapacaklarını belirtmiş. Daha sonra sınıfı sayışma yöntemi ile üç gruba ayırmış.

1. Grup soru işareti grubu, rengi kırmızı olacak ve cam toplayacak

2. Grup virgül grubu, rengi mavi olacak ve plastik toplayacak

3. Grup nokta grubu, rengi sarı olacak ve plastik toplayacak

şeklinde ayırmış. Her gruba büyük birer kutu, yapıştırıcı ve gruplarını temsil eden noktalama işaretinin sembolünü vermiş. Kutularını hazırlamaları istenmiş. Her grup kutusunu hazırladıktan sonra kutularında hangi geri dönüşüm atığını toplamak istediklerine karar vermişler.(Şekil 5) Grup üyeleri toplamak istediği atığı belirledikten sonra öğretmen yukarıda yer alan renk eşleşmesi konusunda çocukları bilgilendirir. Çocuklara 1 ay sürelerinin olduğunu en çok hangi grubun atık toplayacağını merak ettiğini belirtmiş. Her grup atık toplamak için 1 ay süre boyunca evlerinde ve okullarında kullandıkları atıkları ilgili kutularda topladıktan sonra öğretmen atık çeşitlerinin doğru ayrıştırılıp ayrıştırılmadığını grup üyeleri ile kontrol edeceğini çocuklara belirtmiş. (Öğretmen bu 1 ay içinde aileler ile birlikte çocuklara yalnızca rehberlik edecek ve atık miktarına ya da çeşidine müdahale etmeyecek.) 1 ayın sonra sonunda atıklar okullarında bulunan geri dönüşüm kutularına atılacağı çocuklara ifade edilmiş.